جنگ ایران و عراق ؛ جنگی میان حق و باطل
تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۱۴۰۲۴
امام خمینی (ره)، ماهیت جنگ را به تقابل ایران و عراق محدود نمی‌دید بلکه این جنگ را بین اسلام و کفر و حق و باطل بیان کردند. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل‌گیری اولین نظام متکی بر آراء مردم در منطقه‌ای خاص از نظر ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک و با شعارها و اقدامات ضد استکباری، وقوع جنگی قریب‌الوقوع علیه آن دور از ذهن نبود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما جنگی که ایران در دهه 80 میلادی به آن دچار شد، نه یک «حادثه تاریخی»، بلکه با توجه به تأثیرگذاری‌اش، یک «پدیده تاریخی» محسوب می‌شود. پدیده‌ای که با توجه به پیچیدگی‌های آن از جمله طولانی بودن، شرایط طرفین جنگ و همچنین وضعیت نظام بین‌المللی در هنگام وقوع جنگ، در مقایسه با سایر جنگ‌های تاریخ، دارای «ویژگی‌ها» و «ماهیت» متفاوتی است. حالتی که آن را نمی‌توان دارای ماهیت‌های نظامی، قومی- قبیله‌ای، اختلافات مرزی، سیاسی، اقتصادی، ایدئولوژیک، خصومت‌های شخصی و... دانست، بلکه جنگی که در نوشتار پیش رو به بررسی آن می‌پردازیم، گفتمان متفاوتی را ازآنچه تاکنون در منازعات بین کشورها رخ‌داده، ارائه کرده است.
البته درباره لزوم بررسی چنین پدیده‌ای می‌توان به تأثیرگذاری این جنگ بر هویت ملی و تاریخی ایرانیان اشاره کرد که در مواجهه با حوادث آینده، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. همچنین این جنگ اگر در چارچوب و مفاهیم دیگری غیر از آنچه بوده است تعریف شود، تأثیر و هویت تاریخی خود را از دست می‌دهد و هر جنگی که چنین شود، دچار بی‌ریشگی خواهد شد و ناظران خود را نسبت به علل و انگیزه‌های آن متحیر ساخته و نخواهد توانست همدلی نسل‌های آتی را برانگیزد.[3]
تجربه تاریخی ایرانیان در مرزهای غربی، مملو از جنگ‌های متعددی از جمله مقابله با آشوریان و اقوام مهاجم بین‌النهرین و آسیای صغیر گرفته تا حملات اسکندر، رومیان، اعراب، عثمانی و... بوده که تمامی این موارد، تنها بخشی از ناامنی‌های مرزهای غربی ایران محسوب می‌شود، اما آخرین رویارویی جدی به جنگی 8 ساله منتهی شد که دارای ماهیت خاص خود است.
به‌طوری‌که پس از پیروزی انقلاب اسلامی و فروپاشی رژیم شاهنشاهی و پیش آمدن شرایط ناشی از انقلاب در ایران، صدام رئیس‌جمهور عراق با این خیال که خلأ قدرت ناشی از سقوط رژیم شاه در منطقه خلیج فارس را پر کند، به بهانه دفاع و گسترش آرمان‌های ناسیونالیسم عرب به اقداماتی دست زد تا به تصور خود، نقش رهبری اعراب و قدرت برتر منطقه را کسب کند.[4]
اما مسائل مرزی ایران و عراق در قرارداد 1975 الجزایر حل شده بود و همچنین با توجه به حمایت کشورهایی از جمله آمریکا، شوروی، فرانسه، آلمان، انگلیس، عربستان، کویت، اردن، مصر، یمن جنوبی، بحرین و... از صدام علیه ایران، دلایل این جنگ را صرفاً نمی‌توان یکسری تفکرات جاه‌طلبانه و شخصی صدام و حزبش یا برخی اختلافات مرزی دانست. بلکه آنچه بیش از هر چیزی مشهود است و فراتر از بهانه‌های جنگ، هدف طبق خواست نظام سلطه، مهار انقلاب ایران بود.
همان‌طوری که در این‌سوی جنگ، امام خمینی (ره)، ماهیت جنگ را به تقابل ایران و عراق محدود نمی‌دید بلکه این جنگ را بین اسلام و کفر و حق و باطل بیان کردند. در واقع امام با تعریف الهی و اسلامی از جنگ، به پیروان خود و رزمندگان ایرانی هویت اسلامی بخشیده و عملکرد آنها را معنادار می‌ساختند. امام (ره) از دشمن با القابی نظیر بعثی، عفلقی، کافر، ملحد یادکرده و در مقابل، وجهه‌ای الهی و اسلامی از طرف خودی ترسیم می‌کردند؛ این نوع غیریت‌سازی تأثیر بسیار زیادی در هویت‌بخشی به جبهه خودی داشت.[5]
امام خمینی (ره) همچنین با دارالاسلام دانستن ایران، مبارزه با صدام را بر همه مسلمانان واجب می‌داند و این‌طور بیان می‌فرمایند؛ «مسئلۀ نزاع بین یک حکومت و حکومت نیست، مسئلۀ هجوم یک بعث عراقی غیرمسلم است بر یک حکومت اسلامی و این قیام کفر علیه اسلام است و بر همۀ مسلمین قتال بر او واجب است.[6]»
چنین معنا بخشی به جنگ از طرف امام، جنگ را به سمت مردمی شدن سوق داد و با توجه به شرایط انقلابی که ایران در آن قرار داشت، بر شدت آن نیز افزوده شد. به‌طوری‌که نیروهای مردمی حتی نقش پررنگ‌تری نسبت به نیروهای متعارف نظامی داشتند. به‌طوری‌که یک خبرنگار آرژانتینی که از مناطق جنگی بازدید کرده بود با اشاره به ماهیت مردمی دفاع جمهوری اسلامی ایران در برابر تجاوز عراق گزارش داد: جنگ ناحق کنونی به نظر من یک جنگ مردمی است. من 100 درصد ایمان دارم که این ملت تا پیروزی جنگ را ادامه می‌دهد و این یک جنگ مردمی است.[7]
در واقع با توجه به آغاز جنگ از سوی رژیم بعث عراق، کنشگران مسلمان ایرانی، خود را مدافع دین اسلام می‌دانستند و به‌منظور دفاع از اسلام، عازم میدان‌های نبرد با ارتش بعثی عراق می‌شدند. این تعبیر تقریباً در تمام وصیت‌نامه‌های شهیدان دفاع مقدس به چشم می‌خورد. برای نمونه شهید رمضان‌علی قاسمی برمی در وصیت‌نامه خود نوشته است: «برای دفاع از اسلام به جبهه آمده‌ام تا پرچم جمهوری اسلامی در تمام جهان برافراشته شود» (روزنامه جمهوری اسلامی،9/4/1369:4). شهید حسن وفایی نیز در وصیت‌نامه‌اش این مؤلفه هویتی را این‌طور برجسته کرده است: «عازم جبهه جنگ اسلام علیه کفر می‌شوم. رفتن من تکلیف شرعی بود که بر گردنم نهاده شده بود. ... می‌روم تا به یاری خداوند ... اسلام و حکومت اسلامی را در منطقه و بعد هم در جهان برپا سازیم، حال اگر با پیروزی برگشتم که هیچ، الحمدالله و اگر هم کشته شدم که به وظیفه خود عمل کرده‌ام» (روزنامه جمهوری اسلام، 6/3/1364: 7).[8]
امام خمینی (ره) همچنین معتقد بودند که ایران در جنگ تحمیلی به نمایندگی و پرچم‌داری تمام مستضعفان عالم به جنگ زورگویان و قدرتمندان رفته و بالطبع شکست ایران می‌توانست به معنای شکست خوردن تمام مظلومان و مستضعفان مبارز دنیا باشد. امام خمینی (ره) پس از پایان جنگ و در اسفند سال 1367، در این مورد گفتند «جنگ ما جنگ حق و باطل بود و تمام‌شدنی نیست، جنگ ما جنگ فقر و غنا بود، جنگ ما جنگ ایمان و رذالت بود و این جنگ از آدم تا ختم زندگی وجود دارد.»[9]
البته این تنها نظر امام در پایان جنگ نبود، بلکه در همان ابتدای جنگ و در 4 مهر 1359 با سؤالاتی به این مسئله می‌پردازد؛ «این‌ها برای چی خون خودشان را می‌دهند؟ روی چه انگیزه‌ای خونشان را می‌دهند؟ این‌ها می‌توانند بگویند ما برای خدا داریم کار می‌کنیم؟ صدام حسین با خدا چه‌کار دارد؟ میشل عَفلَق به خدا چه‌کار دارد؟ حزب بعث، حزبی است که به خدا کار ندارد، مأنوس به خدا نیست این. پس شما دارید در غیر راه خدا خون خودتان را می‌دهید. انگیزه شما چیست؟ انگیزه قدرت‌هایی که ما داریم، انگیزه این است که ما برای خدا جنگ می‌کنیم.[10]
منبع:
[1] - وقوع جنگ ایران و عراق از منظر واقع‌گرایی ساختاری والتز، الهام رسولی، نگین ایران (فصلنامه تخصصی مطالعات دفاع مقدس)، سال 8، شماره 29، تابستان 1388، ص 60.
[2] - عوامل تأثیرگذار بر فهم و چیستی جنگ عراق و ایران، دکتر حسین اردستانی، نگین ایران (فصلنامه تخصصی مطالعات دفاع مقدس)، سال 14، شماره 55، زمستان 1394، ص 11.
[3] - بررسی ماهیت و آثار جنگ تحمیلی، علی مشهدی محمدی، چهارمین همایش ملی حقوق (ارزیابی کارآمدی قانون در نظام ج.ا.ایران)، 26 بهمن 1396، ص 3.
[4] - ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، یعقوب حسینی و دیگران، نبردهای غرب اهواز و سوسنگرد، ج 2، ص 27.
[5] - قدرت متعالی (الگوی قدرت جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس)، یعقوب نعمتی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران 1399، ص 148.
[6] - صحیفه امام، ج 13، ص 282
[7] - قدرت متعالی (الگوی قدرت جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس)، ص 284.
[8] - قدرت متعالی (الگوی قدرت جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس)، ص 366.
[9] - قدرت طبقه متوسط سنتی در ایران، حجر اردستانی (انقلاب اسلامی، جنگ ایران و عراق)، نشر مرزوبوم، تهران 1391، صص 185-186.
[10] - صحیفه دفاع (روزشمار بیانات، پیام‌ها و احکام امام خمینی (ره) در دفاع مقدس 1359-1368) مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس،1400، ص 37.
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: دفاع مقدس هفته دفاع مقدس جنگ دفاع مقدس هفته دفاع مقدس جنگ جمهوری اسلامی ایران جمهوری اسلام ایران و عراق امام خمینی دفاع مقدس حق و باطل ما جنگ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۱۴۰۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیام تبریک استاندار ایلام به مناسبت روز ارتش
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز ایلام؛ متن پیام حسن بهرام نیا به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم وَ إِنَّ جُندَنَا لَهُمُ الْغَـَـلِبُونَ (سوره صافات آیه ۱۷۳) ۲۹ فروردین‌ماه، سال‌روز ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی زمینی است، این روز بزرگ یادآور حماسه‌ها و رشادت‌های دلیرمردانی است که دفاع از میهن اسلامی بر سرلوحه‌ی افتخاراتشان می‌درخشد. به یقین ملت شریف ایران اسلامی فداکاری‌ها و رشادت‌های بی‌وقفه‌ی غیور مردان ارتش سرافراز به عنوان بخش جدایی‌ناپذیر نیروهای مسلح و مقتدر ایران اسلامی در صیانت از دستاورد‌های انقلاب شکوهمنداسلامی، سال‌های دفاع مقدس، حفاظت و تامین امنیت در مرزهای زمینی، هوایی و دریایی، عملیات‌های گوناگون امدادرسانی و مشارکت بی‌بدیل در برگزاری مراسم اربعین، حضور جهادی و متعهدانه در حوادث مختلف طبیعی، چون سیل و زلزله و ... اهتمام جدی در سازندگی مناطق محروم را در حافظه‌ی تاریخی خود ثبت کرده و هرگز این مجاهدت‌ها را فراموش نخواهد کرد. امروز ارتش ایران اسلامی در اوج خودکفایی، توان نظامی و خودباوری و با تکیه بر تجارب گران‌سنگ دوران دفاع مقدس و در سایه‌ی منویات و فرامین فرماندهی معظم‌کل قوا؛ مقام معظم رهبری، حضرت امام‌خامنه‌ای (مدظله‌العالی) از انقلاب اسلامی و دستاور‌های والای آن حراست می‌کند. اینجانب با گرامیداشت یاد و خاطره‌ی شهدای والامقام ایران اسلامی به‌ویژه شهدای گرانقدر ارتش جمهوری اسلامی، ۲۹ فروردین را به فرماندهی معظم کل قوا و آحاد ارتشیان ایران اسلامی و خانواده‌های معظم شهدای ارتش و به مردم شهیدپرور استان ایلام تبریک می‌گویم و از درگاه خداوند قادر متعال برای ارتش سرافراز و غرورآفرین ایران اسلامی در حفظ و حراست از دستاورد‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی و کشور عزیزمان، سربلندی و توفیق بیش از پیش مسئلت می‌نمایم. حسن بهرام‌نیا استاندار ایلام
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد